در تازهترین گزارشهای منتشرشده از بازار بازیهای ویدیویی در ایالات متحده آمریکا، مشخص شد که فروش کنسول های خانواده Xbox Series در سال 2024 با کاهش چشمگیری مواجه شده است. بر اساس آمار ارائهشده، مایکروسافت تنها موفق به فروش 2.7 میلیون دستگاه از کنسولهای خود در بازار آمریکا شده است؛ این در حالی است که در سال گذشته همین آمار به 3.8 میلیون دستگاه میرسید. کارشناسان این افت فروش را نشانهای جدی از تغییر استراتژی مایکروسافت در حوزه سختافزار و تمرکز بیشتر بر انتشار و توسعه عناوین نرمافزاری و خدمات اشتراکی میدانند.
فروش پایین کنسولهای Xbox Series در سال جاری میلادی باعث شده است تا مایکروسافت رکوردی منفی را در کارنامه خود ثبت کند و عنوان «بدترین آمار فروش سالانه کنسول» در تاریخ این برند را به نام خود بزند. پیشتر نیز گاهوبیگاه نشانههایی از افت تمایل به خرید کنسولهای ایکسباکس در مقایسه با رقبایی چون پلیاستیشن و نینتندو دیده میشد، اما امسال با توجه به آمارهای رسمی، نمود این افت برای مایکروسافت بسیار پررنگتر شده و مسئولان این شرکت را ناگزیر ساخته تا نگاه جدیتری به رویکردهای آینده خود داشته باشند.
برخی از تحلیلگران بازار معتقدند رقابت فشرده با سونی و نینتندو یکی از مهمترین دلایل عقبماندن فروش کنسولهای مایکروسافت است. از یک سو، پلیاستیشن 5 با تکیه بر جامعه هواداران گسترده و عناوین انحصاری پرطرفدار، توانسته همچنان جایگاه قدرتمندی در بازار جهانی داشته باشد. از سوی دیگر، نینتندو با رویکرد خلاقانه و تجربه منحصربهفرد در کنسول سوییچ، توانست بخش بزرگی از کاربران را بهسمت خود جذب کند. بنابراین، Xbox Series علاوه بر رقابت در حوزه قدرت سختافزاری، ناچار به مواجهه با محبوبیت عناوین انحصاری و ایدههای خلاقانه دیگر شرکتها نیز هست.
همچنین تغییرات راهبردی اخیر در مایکروسافت هم به کاهش فروش کنسولها دامن زده است. گزارشها حاکی از آن است که این شرکت بخشی از تمرکز و منابع خود را از تولید و عرضه سختافزار به سمت عرضه بازیهای متنوع و تقویت سرویسهای مبتنی بر اشتراک، نظیر Xbox Game Pass، هدایت کرده است. این سرویس که به کاربران امکان دسترسی به مجموعهای از بازیهای متنوع را در قبال پرداخت ماهیانه ارائه میدهد، اگرچه با استقبال چشمگیری مواجه شده، اما بخشی از مخاطبان سنتی کنسولها را به خرید پلتفرمهای دیگر یا ماندن در نسلهای قبل سوق داده است. به بیان دیگر، افرادی که ارزش افزودهای در بهروزرسانی کنسول فعلی خود نمیبینند، تمایل کمتری برای خرید نسل جدید سختافزار نشان میدهند.
از سوی دیگر، مایکروسافت بارها تأکید کرده است که چشمانداز آینده خود را فقط در طراحی و عرضه کنسولهای قویتر خلاصه نمیکند، بلکه قصد دارد دامنه حضور خود در بازار بازیها را از طریق نشر آثار تازه و همکاری با استودیوهای مستقل گسترش دهد. خریدهای مهم این شرکت در چند سال اخیر – نظیر تصاحب استودیوهای بزرگ بازیسازی – نشاندهنده تمرکزی جدی بر توسعه اکوسیستمی گسترده از محتواست که قرار است بتواند روی پلتفرمهای مختلف (از جمله رایانههای شخصی، سرویسهای ابری و کنسولهای ایکسباکس) به دست مخاطبان برسد.
در همین حال، برخی از کارشناسان باور دارند ضعف در تولید یا انتشار عناوین انحصاری قدرتمند نیز یکی از عوامل اصلی کاهش فروش ایکسباکس محسوب میشود. اگرچه مایکروسافت در تلاش بوده با عرضه بازیهایی مانند “Halo Infinite” و دیگر پروژههای بزرگ، مخاطبان را به سمت کنسول نسل جدید جذب کند، اما مقایسه آمار فروش و استقبال طرفداران نشان میدهد که ایکسباکس هنوز نتوانسته به اندازه رقبای خود عناوین انحصاری همهپسند و مؤثری داشته باشد. این مسئله، بهویژه در سال 2024 نمود بیشتری پیدا کرده است، زیرا بسیاری از کاربران همچنان منتظر عناوین بلاکباستر وعده دادهشده مایکروسافت هستند.
از منظر اقتصادی، تورم جهانی و مشکلات مرتبط با زنجیره تأمین تراشهها نیز بر تولید و توزیع کنسولهای بازی تأثیر منفی گذاشته و شاید یکی از دلایل کاهش تمایل مصرفکنندگان به ارتقا یا خرید دستگاههای جدید باشد. با این حال، عوامل بیرونی نظیر شرایط اقتصاد کلان بهتنهایی نمیتواند توضیحدهنده افت شدید فروش ایکسباکس باشد؛ چراکه دیگر رقبای این بازار همچنان با میزان فروش نسبتاً باثبات، حتی افزایشی، مواجهاند و توانستهاند این بحران را به شکل بهتری مدیریت کنند.
مایکروسافت هنوز واکنش رسمی کاملی درباره این آمار منتشر نکرده است، اما برخی از مدیران اجرایی این شرکت در گفتگوهای پراکنده اعلام کردهاند که «تغییر نگرش در بازار» و «نیاز به روشهای نوین انتشار و توزیع بازی» در دستور کار مایکروسافت قرار دارد. همچنین شواهدی وجود دارد که نشان میدهد این شرکت در حال کار روی پروژههای جدید نرمافزاری و گسترش قابلیتهای سرویس ابری است تا کاربران بتوانند بدون نیاز به خرید سختافزار گرانقیمت، همچنان به بازیها دسترسی داشته باشند. اگر این رویکرد آینده ایکسباکس باشد، میتوان انتظار داشت که نقش سنتی کنسولها در درآمدزایی شرکت کمرنگتر شود و بخش عمدهای از سودآوری و تمرکز مایکروسافت روی ارائه بازیها و خدمات دیجیتالی متمرکز شود.
با وجود تمامی تحلیلها درباره کاهش فروش بیسابقه ایکسباکس در سال 2024، برخی کارشناسان این وضعیت را موقتی میدانند و انتظار دارند که در صورت عرضه عناوین بزرگتر و رونمایی از ویژگیهای نوین، دوباره شاهد افزایش تقاضا برای کنسولهای مایکروسافت باشیم. به باور آنان، دوران گذار کنونی، ناشی از تصمیم مایکروسافت برای تغییر مدل تجاری خود است؛ مدلی که بیشتر از تمرکز صرف بر سختافزار، به گسترش خدمات نرمافزاری و بازیهای انحصاری استودیوهای زیرمجموعه توجه دارد.
در مجموع، سال 2024 برای برند ایکسباکس با رکوردی نامطلوب به پایان رسیده است: فروشی کمتر از پیشبینیها و فاصلهگرفتن از جایگاه رقابتی قبلی در مواجهه با دو برند قدرتمند پلیاستیشن و نینتندو. حال باید دید که آیا مایکروسافت میتواند به کمک پروژههای بلندپروازانه خود و ورود به بازارهای در حال رشد، مانند سرویسهای ابری، توجه کاربران را دوباره جلب کند یا خیر. بیشک، تصمیمات مدیریتی و راهبردهای آینده این شرکت، تأثیر مستقیمی بر سرنوشت کنسول Xbox Series و میزان فروش آن در سالهای آتی خواهد داشت.