بنا بر گزارشهای اخیر، بازی مورد انتظار Assassin’s Creed Shadows که توسط شرکت یوبیسافت (Ubisoft) در دست تولید قرار دارد، در کشور ژاپن با سانسور قابل توجه عرضه خواهد شد. این تغییرات به منظور رعایت استانداردهای سختگیرانه سازمان ردهبندی بازیهای رایانهای ژاپن موسوم به «CERO» انجام میشود. به گفتهی منابع آگاه، نسخهی ژاپنی بازی شامل کاهش صحنههای خشونتآمیز، تغییر یا حذف برخی جلوههای خون و حتی بازنویسی بخشهایی از دیالوگهای حساس خواهد بود. این در حالی است که نسخههای اروپایی و آمریکای شمالی، محتوای اصلی را بدون تغییر چندانی دریافت خواهند کرد. در ادامه، نگاهی دقیقتر به دلایل و پیامدهای این سانسور در بازار بازیهای ژاپن خواهیم داشت.
تجربه ثابت کرده که ردهبندیها در ژاپن از دیرباز سختگیرانهتر از بسیاری از مناطق دیگر جهان است. سازمان CERO که مسئول اصلی تشخیص و تعیین ردهی سنی مناسب بازیهای ویدئویی در ژاپن است، حساسیت ویژهای نسبت به نمایش خشونت افراطی، خونریزیهای واضح، و موضوعات اخلاقی یا جنسی دارد. همین رویکرد سختگیرانه سبب شده بسیاری از عناوین مطرح و پرطرفدار در بازار جهانی، هنگام انتشار در ژاپن دستخوش تغییرات محتوایی شوند. روند یادشده تنها به بازیهای غربی محدود نیست و گاهی اوقات حتی عناوین داخلی و ژاپنی نیز با ویرایش یا سانسور مواجه میشوند تا با استانداردهای حاکم بر این کشور همخوان شوند.
در مورد Assassin’s Creed Shadows، گزارشها حاکی از آن است که بسیاری از صحنههای مبارزه و بهویژه نمایش خون در هنگام انجام حرکات تمامکننده (Finisher) دچار اصلاحات شدهاند. طبق اطلاعات درز کرده، میزان نمایش خون کاهش یافته یا کاملاً حذف شده است تا صحنهها کمتر خشونتآمیز به نظر برسند. این موضوع میتواند تأثیری قابل توجه بر تجربهی گیمپلی و فضای کلی بازی در ژاپن داشته باشد، چرا که سری Assassin’s Creed همواره به خاطر مبارزات خشن و هیجانانگیز خود شناخته میشود. از سوی دیگر، طرفداران ژاپنی نیز ممکن است از تجربهی «نسخهای ملایمتر» که شباهت کمتری به نسخههای بینالمللی دارد، چندان راضی نباشند.
علاوه بر سانسور بصری، گزارش شده که دیالوگهای برخی شخصیتها نیز دستخوش تغییر شدهاند، به نظر میرسد که یوبیسافت برای دریافت ردهبندی مناسب و جلوگیری از ممنوعیت فروش بازی در ژاپن، مجبور بوده بخشهای حساسی از مکالمات یا نکات طنزی را که حاوی الفاظ رکیک یا محتوای اخلاقی چالشبرانگیز بودند، بازنویسی کند، از این رو، Assassin’s Creed Shadows در ژاپن شاید نهتنها از نظر شدت خشونت، بلکه از جنبهی لحن و روایت نیز با نسخههای اروپایی و آمریکای شمالی تفاوتهایی داشته باشد. چنین مسائلی میتوانند بر نوع قصهگویی تأثیر بگذارند و حتی پیام یا حال و هوای کاراکترها را تا حدی دگرگون کنند.
CERO (مخفف Computer Entertainment Rating Organization) در ژاپن نقش کلیدیای در محافظت از مخاطبان کمسنتر در برابر محتوای نامناسب ایفا میکند. گرچه اصل این اقدام را میتوان تلاشی در راستای سلامت فرهنگی جامعه تعبیر کرد، اما همیشه موافقان و مخالفان جدی نیز داشته است. مخالفان معتقدند سختگیری بیش از حد میتواند خلاقیت را در بازیها محدود کند و سازندگان را مجبور به انجام اصلاحاتی کند که با هویت هنری اثر همخوانی ندارد. یک نمونهی بارز از شدت عمل CERO را میتوان در ماجرای ممنوعیت کامل مجموعهی Dead Space در ژاپن مشاهده کرد. این بازی که از عناوین ترسناک و خشونتآمیز شناختهشدهی شرکت الکترونیک آرتز (EA) است، به دلیل نمایشهای فوقالعاده خشن، هیچگاه بهصورت رسمی وارد بازار ژاپن نشد. از همین رو، بسیاری از تحلیلگران حوزهی گیم بر این باورند که یوبیسافت برای پرهیز از تکرار چنین سرنوشتی، ترجیح داده است که Assassin’s Creed Shadows را پیش از عرضه، مطابق با معیارهای CERO سازگار کند.
اگر نگاهی به تاریخچهی سانسور عناوین ویدئویی در ژاپن بیندازیم، میبینیم که برخی از ناشران برای کاهش درجهی سنی بازیهای خود، بخشهایی از صحنههای خشن یا محتوای اروتیک را سانسور میکنند. سپس همان ناشر یا شرکت دیگر، در فرصتی بعدی نسخهی «بدون سانسور» را با ردهبندی بزرگسال (مثلاً CERO Z که بالای 18 سال است) مجدداً منتشر میکند. این روند باعث میشود که بازی در ابتدای کار به طیف گستردهتری از مخاطبان دسترسی پیدا کند و از محدودیت فروش رهایی یابد. اما هنوز مشخص نیست که یوبیسافت قصد دارد با Assassin’s Creed Shadows چنین کاری کند یا خیر. برخی گمانهزنیها حکایت از آن دارند که در صورت استقبال ضعیف بازار ژاپن از نسخهی سانسورشده، احتمال انتشار نسخهی کاملتر در آینده وجود خواهد داشت.
در عین حال، برخی منتقدان و هواداران ژاپنی نیز با اشاره به تجربهی بازیهای پیشین سری Assassin’s Creed ابراز نگرانی کردهاند که تغییرات اعمالشده در روایت و خشونت بصری، ممکن است هویت تاریخی و تنش موجود در خط داستانی را تضعیف کند. سری Assassin’s Creed همواره کوشیده است روایتی مبتنی بر واقعگرایی (گرچه در دنیایی نیمهتخیلی) ارائه کند و خشونت، بخشی جداییناپذیر از درگیریهای تاریخی و مبارزات مخفیکارانه در داستان آن محسوب میشود. بنابراین سانسور شدید ممکن است جذابیت این جنبه از بازی را کاهش دهد و تجربهی بازیکنان را از اصالت و یکپارچگی نسخههای اصلی دور سازد.
از منظر تجاری، ژاپن یکی از بازارهای مهم برای بازیهای ویدئویی است و ناشران بزرگ بینالمللی نظیر یوبیسافت، تمایلی به از دست دادن این بازار یا مواجهه با ممنوعیت مطلق آثارشان ندارند. با توجه به سرنوشت تلخ Dead Space، احتمالاً یوبیسافت ریسک نکرده و به شکل کاملاً آگاهانه تصمیم گرفته است که با کم کردن میزان خشونت و تغییر دیالوگهای چالشبرانگیز، تضمین کند Assassin’s Creed Shadows بدون مانع جدی وارد بازار ژاپن شود. این راهکار دستکم ورود بازی را تسهیل میکند و شاید بهتر از آن باشد که ژاپنیها هیچگاه موفق به تجربهی این عنوان نشوند.
در پایان باید در نظر داشت که چنین سانسورهایی به احتمال زیاد باعث داغ شدن بحثها در انجمنهای بازی و رسانهها خواهد شد. از یک سو، برخی منتقدان طرفدار نسخههای کاملتر و دست نخوردهی عناوین هنری هستند و سانسور را نوعی خدشه به آزادی بیان خلاقانه میدانند. از سوی دیگر، عدهای این سختگیریها را لازمهی مراقبت از گروههای حساستر اجتماعی میشمارند. با وجود تمامی بحثها، واقعیت آن است که سیاستهای هر کشور در قبال صنعت سرگرمی تحت تأثیر چارچوبهای فرهنگی و قوانین مختص آن کشور قرار دارد و شرکتها نیز برای بقا در بازار، گاهی مجبور به پذیرش این چارچوبها میشوند. بنابراین اگرچه احتمال دارد طرفداران ژاپنی Assassin’s Creed Shadows با نسخهای متفاوت از آنچه در غرب منتشر میشود روبهرو شوند، اما این رویکرد، ضامن آن خواهد بود که یوبیسافت بتواند محصول خود را در ژاپن به فروش برساند و از ممنوعیتهای گسترده دور بماند.
در نهایت، زمان نشان خواهد داد که آیا این سانسورهای گسترده تأثیر منفی بر محبوبیت عنوان جدید یوبیسافت در ژاپن خواهند گذاشت یا خیر. از آنجا که جامعهی بازیدوستان ژاپنی نیز مانند بسیاری نقاط دیگر دنیا، به انجام نسخههای اصیل و بدون تغییر راغب است، باید دید واکنش آنان و همچنین موضع شرکت یوبیسافت در ادامهی مسیر چگونه خواهد بود. آیا نسخهای «بدون سانسور» در آینده منتشر میشود یا این تغییرات برای همیشه همراه با تجربهی ژاپنی Assassin’s Creed Shadows باقی خواهد ماند؟ پرسشهایی هستند که تنها با عرضهی رسمی بازی و بازخورد گستردهی جامعهی بازیکنان ژاپنی پاسخ داده خواهند شد.