علت اوضاع خراب مایکروسافت

آقا جونم بگه براتون که خیلی دلم گرفته از وضعیتی که مایکروسافت واسه بخش Xbox خودش به وجود آورده. ناسلامتی همین 10-15 سال پیش بود که پرچمدار نسل هفتمی مایکروسافت یعنی Xbox 360 رسما داشت بین کنسول‌های هم‌دوره‌ی خودش پادشاهی می‌کرد. از بازی‌های انحصاری این کنسول واقعا هرچی بگم کم گفتم. سری Gears of War که یکی از جریان‌سازترین شوترهای سوم شخص بود و سری Halo که یکی از بهترین شوترهای اول شخص دوران خودش به حساب میومد و مثل Gears of War تو ژانر خودش حسابی جریان‌سازی کرد و الهام‌بخش شوترهای بعد از خودش بود. از طرف دیگه بازی‌هایی مثل Alan Wake، Fable و Forza رو داشتیم که هرکدوم سردمدار ژانر خودشون بودن و حسابی موجب رضایت طرفدارای Xbox شده بودن. حتی نسخه‌ی اول سری Mass Effect هم اولش انحصاری Xbox 360 بود. یعنی می‌خوام بگم الانو نبین مایکروسافت رسما گند زده به هرچی بازی انحصاریه! یه زمانی انحصاریِ Xbox بودنِ یه بازی، نشون دهنده‌ی کیفیت بالای اون بازی بود. نه الان که وقتی می‌شنویم مایکروسافت فلان استودیو رو خریده و قراره بازی‌هاش انحصاری Xbox بشن، اعصابمون بهم بریزه و ناراحت بشیم از این که سری بازی مورد علاقمون قراره با به انحصار در اومدنش، حسابی کیفیتش کاهش پیدا کنه و دیگه اون بازی خوب همیشگی نباشه.

مایکروسافت با ورود به نسل هشتم کم کم کیفیت بازی‌های انحصاری رو هم بوسید گذاشت کنار و دیگه براش اهمیتی نداشت که اصلا کنسولش بازی‌های انحصاری خوبی داره که گیمرا بخوان اونو به کنسول‌های دیگه ترجیح بدن یا نه؟! نمی‌دونم این عملکرد خیلی خوب سونی و نینتندو تو تولید بازی‌های انحصاری بود که انتظارات ما رو از مایکروسافت بالا برد، یا اینکه واقعا سوء مدیریت تو رده‌های بالایی مایکروسافت، به ویژه تو بخش Xbox Game Studios داره تیشه به ریشه‌ی پلتفرم Xbox می‌زنه؟ وقتی تو گوگل لیست بهترین بازی‌های انحصاری Xbox One رو سرچ می‌کنیم، بازی‌هایی رو می‌بینیم که همین الانش هم مایکروسافت داره به عنوان انحصاری‌های خوب Xbox Series X روشون مانور میده. بازی‌هایی مثل Sea of Thieves، Grounded، Ori and the Will of the Wisps یا Ori and the Blind Forest، Microsoft Flight Simulator و البته نسخه‌های مختلف سری بازی Forza، Halo و Gears of War. یجورایی میشه گفت کنسول Xbox One در طول عمر 8 ساله‌ی خودش فقط و فقط دوتا بازی انحصاری داستان‌محور نسبتا خوب داشت که اونا هم Sunset Overdrive و Ryse: Son of Rome بودن که هیچکدومشون رو استودیوهای فرست‌پارتی مایکروسافت از زیرمجموعه‌های Xbox Game Studios نساختن!

در حال حاضر سه سال از انتشار کنسول‌های نسل نهمی مایکروسافت و سونی می‌گذره و مایکروسافت عملا هیچ عملکرد مثبتی در زمینه‌ی تولید بازی‌های انحصاری نداشته. این عملکرد ضعیف موقعی اهمیت پیدا می‌کنه که می‌بینیم مایکروسافت تو شروع نسل نهم، مدام با وعده وعیدای دهن پر کن راجع به استودیوهای First Party خودش حرف می‌زد و برنامه داشت بهترین و خلاقانه‌ترین بازی‌های تاریخ رو برای قدرتمندترین کنسول تاریخ تولید کنه و به دست طرفدارای Xbox برسونه. اما دریغ از حتی یک بازی خوب!

یه لحظه بیاید به مراسم Game Awards سال 2019 برگردیم. تو تعطیلات همون سال کنسول‌های نسل نهمی وارد بازار می‌شدن و فیل اسپنسر، رئیس بخش Xbox شرکت مایکروسافت، روی صحنه حضور پیدا کرد تا درباره‌ی قدرتمندترین کنسول تاریخ و بازی‌هایی که برای بهره گرفتن از مزیت‌های این کنسول قدرتمند دارن ساخته میشن، صحبت کنه. فیل اسپنسر اون روز تو مراسم گیم آواردز گفت: بازیسازها در سراسر جهان از همین حالا به سختی مشغول ساختن بازی برای کنسول Xbox Series X هستن. 15 استودیوی ما درحال ساخت بزرگترین، خلاقانه‌ترین و متنوع‌ترین بازی‌های انحصاری در تاریخ اکس‌باکس هستن.

فیل اسپنسر بعد از این صحبت‌های نویدبخش در رابطه با آینده‌ی درخشان قدرتمندترین کنسول گیمینگ تاریخ همراه با بهترین و خلاقانه‌ترین بازی‌ها، یکی از این 15 بازی یعنی بازی Hellblade 2 رو رونمایی کرد. این بازی با یه تریلر سینماتیک خیلی خفن به نمایش در اومد و فیل اسپنسر ادعا می‌کرد که همه‌ی محتویات به نمایش در اومده تو تریلر، به طور کامل از داخل انجین بازی ضبط شده و دقیقا همون گرافیکیه که قراره تو بازی شاهدش باشیم. بازی‌ای که ساخته شده تا از حداکثر قدرت پردازشی کنسول Xbox Series X استفاده کنه.

از این صحبت‌های فیل اسپنسر و تریلر خیره‌کننده‌ی بازی Hellblade بیشتر از 4 سال می‌گذره و ما هنوز ندیدیم یکی از این 15 استودیو اثری رو منتشر کنه که حداکثر قدرت پردازشی کنسول Xbox Series X رو به رخ بکشه و طرفدارای اکس‌باکس رو شگفت زده کنه. به این نکته هم توجه داشته باشید که موقعی که فیل اسپنسر در رابطه با این 15 استودیو و پروژه‌هاشون صحبت می‌کرد، مایکروسافت هنوز کمپانی ZeniMax رو تصاحب نکرده بود و استودیوهای بازیسازی Bethesda تحت مالکیت مایکروسافت و پلتفرم Xbox در نیومده بودن. از جمله استودیوهای مهمی که مایکروسافت قبل از تصاحب ZeniMax و Bethesda در اختیار داشت، میشه به استودیوهای 343 Industries، The Coalition، The Initiative، Mojang Studios، Obsidian Entertainment، Playground Games و استودیویTurn 10  اشاره کرد که خیلیاشون از قدیم‌الایام واسه پلتفرم Xbox بازی می‌ساختن و حالا تمام عزمشون رو جزم کردن تا بهترین و خلاقانه‌ترین بازی‌های تاریخ رو برای قدرتمندترین کنسول گیمینگ تاریخ تولید کنن!

 شرکت بتسدا خودش به تنهایی صاحب استودیوهای بزرگی از جمله id Software، Arkane Studios، MachineGames، Tango Gameworks و همچنین خود استودیوی مرکزی بتسدا هست که هرکدوم تعداد زیادی از فرنچایزهای محبوب و پرطرفدار دنیای گیم رو در اختیار دارن و حالا تقریبا سه سالی هست که تحت کنترل مایکروسافت در اومدن. در حال حاضر مجموعه استودیوهای بازیسازی Xbox که با اسم Xbox Game Studios شناخته میشن، شامل 23 استودیوی مختلف میشن که در ادامه می‌خوایم عملکرد اون‌ها رو طی چند سال اخیر ارزیابی کنیم. تعدادی از این استودیوها چندین ساله که دارن روی پروژه‌های بزرگشون کار می‌کنن اما هنوز هیچ خبری از بازی‌هاشون نشده یا اگه شده باشه هم به جز یه تیزر کوتاه در حد موشن‌گرافیک لوگوی بازی چیز دیگه‌ای ازشون ندیدیم. بعضی از این استودیوها هم برخلاف ادعاهای فیل اسپنسر، عملکرد خوبی نداشتن و عناوینی که منتشر کردن اصلا در حد و اندازه‌ی بهترین و خلاقانه‌ترین بازی‌های تاریخ نیستن! از حق نگذریم یکی دوتا بازی خوب این وسط داشتیم مثل سری Ori یا بازی Psychonauts 2 که واقعا بازی‌های خوبی بودن. ولی آیا هدف مایکروسافت از تولید کنسول گرون‌قیمت و قدرتمندی مثل Xbox Series X این بود که بهترین بازی‌هاش Ori و سایکوناتس باشن؟!

یکی از جدیدترین انتشارات Xbox Game Studios بازی Redfall بود که تو Arkane Studios توسعه پیدا کرده بود. استودیویی که سابقه‌ی درخشانی تو ساخت سری Dishonored داشته و همین اواخر بازی Deathloop رو منتشر کرده بود که فیدبک‌های متنوعی داشت و نسبتا میشه گفت بازی خوبی بود. اما بازی Redfall رو به جرات میشه بدترین بازی تاریخ استودیوی آرکین دونست. استودیویی که همیشه صاحب سبک بوده و بازی‌های تکنفره و داستان‌محور خیلی خوبی رو تو کارنامه‌اش داره. حالا بنا به دلایلی، از سمت مدیرای ارشد Xbox Game Studios تصمیم گرفته شده که توسعه‌ی یه بازی آنلاین و چندنفره رو به اعضای استودیوی آرکین بسپرن. استودیویی که تقریبا هیچ تجربه‌ای تو ساخت بازی‌های چندنفره نداشته و حالا به وضوح قابل مشاهدست که چه گند بزرگی رو با بازی Redfall بالا آوردن. بازی Redfall به قدری فاجعه بود که خود فیل اسپنسر شخصا مجبور شد تو یه پادکست آنلاین حضور پیدا کنه و به خاطر عملکرد خیلی بد این بازی، از طرفدارها معذرت‌خواهی کنه! همزمان وقتی که نینتندو داره خودشو برای جشن گرفتنِ موفقیتِ تضمین‌شده‌ی Legend of Zelda: Tears of the Kingdom آماده می‌کنه و سونی هم داره طبق روال هرساله‌ی خودش واسه انتشار انحصاری‌های امسال برنامه‌ریزی می‌کنه، مایکروسافت در تلاشه تا امید از دست رفته‌ی طرفدارهاش رو برگردونه و جلوی کنسل شدن همیشگی پلتفرمشو بگیره.

ولی واقعا چه چیزی باعث شد مایکروسافت به همچین روزی بیوفته؟ شرکتی که تو شروع نسل نهم با ده‌ها استودیوی فرست‌پارتی وارد میدون شده بود و می‌خواست با قدرتمندترین کنسول تاریخ، رویای گیمرها رو به واقعیت تبدیل کنه، چرا الان تو همچین موقعیت بحرانی‌ای قرار گرفته؟

خیلی‌ها معتقدن سیاست قرار گرفتن بازی‌های انحصاری مایکروسافت تو سرویس گیم پس از روز اول انتشار، باعث شده تا سازنده‌های بازی بودجه‌های کم‌تری رو برای بازی‌های خودشون در نظر بگیرن چون قرار نیست در مقایسه با انحصاری‌های 70 دلاری پلی‌استیشن، سود خاصی به جیب بزنن. اما راستش رو بخواید، مسائل مالی آخرین چالشیه که مایکروسافت ممکنه باهاش مواجه بشه. یه جورایی میشه گفت مایکروسافت حتی همین الان تو این موقعیت شدیدا بحرانی هم پولدارترین شرکت گیمینگ دنیاست. برای مثال اگه می‌خواید یه تصور کلی از مقدار هزینه‌های مایکروسافت برای تولید یک بازی AAA (تریپل اِی) داشته باشید، بیاید بودجه‌ی دوتا از انحصاری‌های پر سروصدای Xbox و پلی‌استیشن رو با هم مقایسه کنیم. بازی Halo Infinite که یکی از مورد انتظارترین عناوین انحصاری Xbox تو نسل نهم بود، با یه بودجه‌ی بزرگ 500 میلیون دلاری ساخته شده بود و در مقابل، بودجه‌ی بازی The Last of Us: Part 2 بین 125 تا 150 میلیون دلار بسته شده بود. این در صورتیه که بازی Halo Infinite  در طول یک سال اول انتشارش فقط تونست 2 میلیون نسخه به فروش برسونه درحالی که بازی The Last of Us Part 2 فقط 4 میلیون نسخه تو اولین آخرهفته‌ی بعد از انتشارش فروخت و تا بهار سال 2022 در مجموع بیشتر از 10 میلیون نسخه به فروش رسونده بود.

پس بهتون ثابت شد که بودجه‌ی بالای یک بازی، لزوما تضمینی بر موفقیتش نیست. مایکروسافت برنامه‌های زیادی برای بازی Halo Infinite داشت. اصلا دلیل اینکه اسم Infinite به معنای نامتناهی یا بی‌نهایت رو واسه این بازی انتخاب کرده بودن این بود که می‌خواستن تا بیشتر از یک دهه، از این بازی پشتیبانی کامل داشته باشن و مدام محتواهای جدید برای اون منتشر کنن. مایکروسافت حتی بخش چندنفره و آنلاین این بازی رو هم به صورت کاملا رایگان در دسترس همه قرار داد تا هر گیمری بدون پرداخت حتی یک سِنت، بتونه مولتی‌پلیر بازی Halo Infinite رو تجربه کنه و ازش لذت ببره. اما متاسفانه عمر Halo Infinite خیلی کوتاه‌تر از چیزی بود که مایکروسافت براش برنامه‌ریزی کرده بود. تو نخستین ماه انتشار بازی Halo Infinite تعداد پلیرهای فعال این بازی چیزی در حدود 100 هزار نفر برآورد شده بود. یعنی طی اون یه ماه بیشتر از 100 هزار نفر به طور فعال و پایه‌ثابت، Halo Infinite بازی می‌کردن. اما این رقم هر ماه کم‌تر و کم‌تر شد و با ورود به سال 2023، میانگین پلیرهای فعال Halo Infinite در طول یک ماه فقط 3 الی 4 هزار نفر تخمین زده شده. در مقایسه با چشم‌اندازی که مایکروسافت برای 10 سال آینده‌ی این بازی ترسیم کرده بود، فقط میشه گفت Halo Infinite یک فاجعه‌ی غیرقابل پیش‌بینی بود که فقط با سوء مدیریت و عدم آشنایی با خود گیمرها و بازار ویدئوگیم میشه بهش دست پیدا کرد. در واقع بزرگترین مشکل مایکروسافت نه بودجه‌ی کم بازی‌هاست و نه عملکرد ضعیف بازیسازها. بلکه این سوء مدیریت مایکروسافت و مدیرای ارشد بخش Xboxئه که باعث شده تو Xbox Game Studios هیچی سر جای خودش نباشه.

اما همه‌ی این حرفا رو زدیم که به کجا برسیم؟ قاعدتا قصدمون صرفا تخریب مایکروسافت و فیل اسپنسر نبوده. من هم مثل همه‌ی گیمرای دیگه در کنار پلی‌استیشن، Xbox رو هم دوست دارم و بیشتر از هرکس دیگه‌ای می‌خوام که مایکروسافت از این موقعیت بحرانی با موفقیت خارج بشه و محبوبیت خودش رو مجددا به دست بیاره. راستشو بخواید مایکروسافت هنوز فرصت‌های زیادی برای جبران اشتباهات گذشته داره. بازی‌های زیادی به صورت انحصاری برای کنسول‌های نسل نهمی Xbox درحال تولیدن و امیدوارم تا یکی دو سال آینده کم کم سر و کله‌شون پیدا بشه. استودیوی Playground Games که اکثرا اون رو با سری Forza Horizon می‌شناسن، درحال حاضر داره نسخه‌ی جدید بازی Fable رو می‌سازه و اگه بخت باهامون یار باشه، قراره یه بازی فانتزی و نقش‌آفرینی خوش‌ساخت به دستمون برسه که صدها ساعت می‌تونه سرگرم نگهمون داره. یا از یه طرف دیگه استودیوی The Initiative رو داریم که مشغول ساخت نسخه‌ی جدید سری بازی Perfect Darkئه و به نوبه‌ی خودش می‌تونه بازی علمی – تخیلی خیلی خوبی باشه. امیدواریم بازی Senua’s Saga: Hellblade 2 هم همونطور که فیل اسپنسر وعده داده، بتونه کیفیت بصری داخل تریلرها رو برامون به ارمغان بیاره و بعد از اینهمه سال منتظر بودن یهو نبینیم سرمون کلاه رفته. از طرف دیگه بازی Starfield رو به عنوان یکی از مورد انتظارترین بازی‌های Bethesda داریم که قراره به صورت انحصاری برای کنسول‌های نسل نهمی Xbox منتشر بشه و واقعا امیدمون نسبت بهش خیلی زیاده. در کل خیلی از گیمرها تو دو سه سال اخیر نسبت به مایکروسافت بی‌اعتماد شدن و مایکروسافت هم مسیر خیلی سختی برای احیای اعتماد از دست رفته‌ی طرفدارهاش در پیش داره. امیدواریم بتونه درحال حاضر از بازی‌هایی مثل Starfield  و Hellblade به بهترین شکل ممکن بهره ببره تا در آینده وقتی نوبت به The Elder Scrolls 6 و Fable می‌رسه، خیالمون راحت باشه که مایکروسافت استانداردهای خودشو ارتقا داده و قطعا بازی‌های خوبی قراره به دستمون برسه.

یکی از مواردی که این وسط باعث میشه خیلی به مایکروسافت امیدوار باشم، اینه که حداقل خود فیل اسپنسر به عنوان رئیس بخش Xbox تو شرکت مایکروسافت، خودش کاملا در جریانه که استودیوهاشون تو چند سال اخیر عملکرد ضعیفی داشتن و واسه جبران خسارات باید یه تکونی به خودشون بدن. خوشبختانه بازخورد خیلی بد و ناامیدکننده‌ی گیمرها و منتقدین به بازی Redfall، شوک بزرگی به مایکروسافت وارد کرد و همین بهونه‌ای شد تا همه مایکروسافت رو زیر ذره‌بین ببرن و عملکردش رو تو چند سال اخیر بررسی کنن. شاید اگه بازی Redfall یکم اوضاعش بهتر بود و انقدر فاجعه به بار نمی‌آورد، حالا حالاها صنعت گیم با این شدت مایکروسافت رو زیر بار نقد نمی‌گرفت و مدیرایی مثل فیل اسپنسر مجبور نمی‌شدن یه سری اقدامات کلیدی برای بهبود شرایط بدِ موجود انجام بدن. یکی از مهم‌ترین تغییراتی که عملکرد ضعیف بازی Redfall تو روند مدیریت زیرمجموعه‌های Xbox Game Studios بوجود آورد این بود که مایکروسافت تصمیم گرفته همه‌ی استودیوها و پروژه‌های درحال تولیدشون رو مجددا ارزیابی کنه تا مطمئن بشه دیگه هیچ فاجعه‌ای مثل ردفال اتفاق نمی‌افته. اینجاست که این سوال برامون پیش میاد که آیا بازی Redfall واقعا اوضاع مایکروسافت رو بهم ریخته یا اینکه در نقش ناجی اون ظاهر شده و حداقل خیالمون رو از این بابت راحت کرده که قرار نیست در آینده دوباره همچین اتفاقی بیوفته؟!

نظر شما درباره‌ی موقعیت حال حاضر مایکروسافت چیه؟ به نظرتون بازی‌هایی مثل Starfield و Hellblade می‌تونن دوباره مایکروسافت و Xbox رو به دوران اوج خودشون برگردونن و راه رو واسه به موفقیت رسیدن پروژه‌های پیش رو هموار کنن؟