بر اساس تازهترین گزارشهای منتشرشده از محافل بازیسازی در عربستان سعودی، عنوان نقشآفرینیِ تاریخیِ Kingdom Come Deliverance 2 که در حال حاضر در حالت دسترسی اولیه قرار دارد و تاریخ انتشار رسمی آن برای ۴ فوریه تعیین شده است، در عربستان سعودی با ممنوعیت مواجه شده است. این خبر نخستینبار از سوی یک رسانه بازیسازی سعودی اعلام شد و علت اصلی این ممنوعیت را «ترویج صحنههای غیر متعارف از طریق صحنههای غیر قابل پرش» عنوان کردند.
گفته میشود که بخش مهمی از جذابیت مجموعه Kingdom Come Deliverance به دلیل تلفیق سبک نقشآفرینی با فضاسازی تاریخی واقعگرایانه است. نسخه اول این بازی که توسط استودیوی وارهورس (Warhorse Studios) توسعه یافته بود، با تمرکز بر زندگی مردم در بوهمیای قرون وسطی، توجه منتقدان و بازیکنان بسیاری را به خود جلب کرد. تمایل سازندگان برای ارائه جزئیات دقیق از سلاحها، زرهها، معماریها و حتی سبک زندگی آن دوره، شهرت این مجموعه را دوچندان کرد. حال در شرایطی که طرفداران پرشماری مشتاقانه چشمانتظار ادامه داستان هستند، خبر ممنوعیت پخش یا فروش این عنوان در عربستان سعودی، جنجال گستردهای را برانگیخته است.
بر اساس گزارش رسانه سعودی که خواسته نامش فاش نشود، مقامهای مسئول فرهنگی و رسانهای این کشور به علت «وجود صحنههای غیر قابل پرش با محتوای نامناسب برای مخاطبان کمسن و همچنین تضاد با موازین فرهنگی» تصمیم به ممنوعسازی گرفتهاند.
Kingdom Come Deliverance 2 برخلاف نسخه اول، در برخی بخشها دست به نوآوری بیشتری زده است. پیشبینی میشود سازندگان در بخش روایی تمرکز بیشتری بر روابط شخصیت اصلی با اهالی روستا، اشرافزادگان و قدرتهای سیاسی در فضای بازی داشته باشند و به شیوهای واقعی به پیچیدگی روابط انسانی در اواخر قرون وسطی بپردازند. افزون بر این، سیستم مبارزات و مهارتهای شخصیت اصلی ارتقا یافته و بازیکنان میتوانند با توجه به سبک بازی خود، رویکردهای مختلفی از دیپلماسی و مذاکره تا جنگ و درگیری مسلحانه را برگزینند. اگرچه این ویژگیها میتواند محتوای داستانی عمیقتر و بالغتری ایجاد کند، اما ظاهراً باعث شده حساسیت برخی نهادهای نظارتی افزایش یابد.
البته، این نخستینباری نیست که یک بازی ویدیویی با محدودیتهای اینچنینی در عربستان سعودی روبهرو میشود. در سالهای اخیر، عناوین مشهوری مانند God of War، Grand Theft Auto و برخی نسخههای دیگر نیز تحت تأثیر قوانین سختگیرانه در عربستان سعودی، با تأخیر یا حتی ممنوعیت در انتشار مواجه شدهاند. نکته قابل توجه این است که همیشه بخشی از مخاطبان با دور زدن محدودیتهای رسمی، از طریق روشهای غیررسمی یا نسخههای دیجیتالی، توانستهاند به محتوای ممنوعه دسترسی پیدا کنند. به همین دلیل، یک پرسش اساسی مطرح میشود: آیا ممنوعیت رسمی میتواند مانع از تجربه یک اثر هنری – بهویژه در دنیای دیجیتال امروز – شود یا صرفاً به شکل نمادین از سوی دولتها و نهادهای فرهنگی اعمال میگردد؟
با این حال، تأثیر روانی و اجتماعی یک ممنوعیت رسمی نیز نباید دستکم گرفته شود. این تصمیمها پیام روشنی به سازندگان بازی میدهد که رعایت برخی خطوط قرمز فرهنگی یا مذهبی برای عرضۀ رسمی محصول در کشورهای محافظهکار اهمیت بالایی دارد. برخی تحلیلگران معتقدند که ناشران بازیها برای دسترسی گستردهتر به بازار خاورمیانه، ممکن است تصمیم بگیرند بخشی از محتوای حساس را سانسور یا حذف کنند. این اتفاق در گذشته نیز برای برخی عناوین افتاده و منجر به انتشار نسخۀ مخصوص بازار خاورمیانه شده است. حال پرسش اساسی این است که آیا وارهورس استودیو تمایلی دارد که برای جلب رضایت مقامهای سعودی، اقدام به اعمال تغییراتی در محتوا کند یا ترجیح میدهد از فروش احتمالی در این کشور چشمپوشی کند؟
از دیدگاه فنی، آنچه بیش از همه برای طرفداران هیجانانگیز است، رویکرد سازندگان به گرافیک و جزئیات تاریخی در نسخه دوم است. گفته میشود که موتور گرافیکی بهکاررفته در این بازی، قادر است بافتهای بینظیر و پویایی بالایی برای بازیکنان فراهم کند. بنابراین صحنههای جنگی، قلعهها و محوطههای تاریخی در این بازی احتمالأ با دقت و کیفیت بالاتر از قبل بازآفرینی شدهاند. بااینحال، چنین رویکردی گاه میتواند شامل بازنمایی عریانترِ خشونت، فقر، آدابورسوم، و حتی صحنههایی با محتوای جنجالبرانگیز شود؛ مواردی که برخی از نهادهای نظارتی آن را غیرقابلقبول میدانند.
در این میان، واکنش طرفداران در فضای مجازی نیز قابل توجه است. گروهی از کاربران عربستانی در توییتر و سایر پلتفرمهای شبکههای اجتماعی، با انتقاد از این تصمیم، مقامات مسئول را به «عقبمانده جلوه دادن سلیقه کاربران سعودی» متهم کردهاند. در مقابل، گروه دیگری حمایت خود را از ممنوعیت ابراز و تأکید کردهاند که حفظ ارزشهای فرهنگی و مذهبی بر هر موضوع سرگرمی اولویت دارد.
از آنجا که هنوز بیانیه رسمی از سوی استودیوی سازنده یا ناشر بازی در این باره صادر نشده است، بسیاری از تحلیلگران منتظرند تا ببینند واکنش تیم توسعهدهنده چه خواهد بود. اگرچه به نظر نمیرسد تاریخ عرضه جهانی بازی در ۴ فوریه با تأخیر مواجه شود، اما این احتمال وجود دارد که نسخهای خاص یا اصلاح شده از Kingdom Come Deliverance 2 برای برخی مناطق، از جمله عربستان سعودی، در دستور کار قرار گیرد. در صورتی که چنین روندی عملی شود، میتوان انتظار داشت که جنجال بر سر میزان آزادی خلاقیت و لزوم رعایت قوانین داخلی کشورها همچنان ادامه داشته باشد.
در مجموع، ممنوعیت احتمالی Kingdom Come Deliverance 2، ابعاد گستردهتری از رابطه میان صنعت بازیهای ویدیویی و قوانین فرهنگی در عربستان سعودی را نمایان میکند. از یک سو، سازندگان بازیها به دنبال ایجاد محتوایی گسترده و واقعگرایانه برای جلب نظر مخاطبان جهانی هستند؛ از سوی دیگر، سیاستهای محافظهکارانه برخی کشورها مانع از انتشار آزادانه چنین آثاری میشود. نتیجه این تضاد نهتنها بر میزان فروش و دسترسی به محصولات تأثیر میگذارد، بلکه گاه به بحثهای عمیقتری پیرامون مرزهای خلاقیت، آزادی هنری و احترام به هنجارهای فرهنگی دامن میزند. در حال حاضر، باید منتظر ماند تا ببینیم آیا مذاکراتی بین ناشر بازی و مقامهای سعودی صورت خواهد گرفت یا این ممنوعیت رسمیت یافته و سرنوشت پخش آن در عربستان بهطور کامل ممنوع خواهد شد.