یک تحلیلگر برجسته در صنعت بازیهای ویدئویی اخیراً مدعی شده است که بخش عمدهای از بازار گیم چندان خواهان سرویسهای اشتراکی نظیر Game Pass نیست. این سخنان در شرایطی مطرح میشود که مایکروسافت طی چند سال گذشته تلاش وافری برای رشد و گسترش سرویس Game Pass داشته و این سرویس را همواره بهعنوان یکی از برگهای برنده خود در مقابل رقبایی چون سونی و نینتندو معرفی کرده است. بااینحال، مطابق گفتههای این تحلیلگر، بسیاری از کاربران سنتی و حتی گروه قابلتوجهی از بازیکنان حرفهای ترجیح میدهند بازیها را بهصورت جداگانه تهیه کنند و دوست ندارند پای یک سرویس اشتراکی ماهیانه در میان باشد؛ موضوعی که میتواند به یک دوگانگی در آینده بازار گیم منجر شود.
به باور این تحلیلگر، یکی از دلایل اصلی بیرغبتی بخشی از جامعه گیمرها به سرویسهای اشتراکی، نوع برخورد و انتظار آنها از مالکیت دیجیتال است. بسیاری از این افراد هنوز ترجیح میدهند بازیها را در قالب دیسک فیزیکی یا حداقل بهعنوان یک خرید دیجیتال دائمی داشته باشند. به گفته او، Game Pass گرچه مزایای قابلتوجهی مانند دسترسی سریع به کلکسیونی عظیم از بازیها، امکان تجربه عناوین انحصاری از روز اول انتشار و هزینه مقرونبهصرفه ماهیانه را ارائه میدهد، اما نمیتواند حس داشتن «مالکیت کامل» بر عناوین را در گیمرها احیا کند. این تحلیلگر میگوید: «در نهایت، بسیاری از بازیکنان میخواهند مطمئن باشند که حتی اگر اینترنتشان قطع شود یا زمانی که تصمیم گرفتند اشتراک خود را لغو کنند، همچنان به بازیهای خریداریشده دسترسی خواهند داشت.»
با نگاهی به عملکرد مایکروسافت در سالهای اخیر، میتوان دریافت که ردموندیها از مدتها قبل روی سرویس Game Pass حساب ویژهای باز کرده بودند. گفته میشود که در سال ۲۰۲۱، مایکروسافت سر دو راهی بزرگی قرار داشت: یا بخش ایکسباکس را به دلیل عدم سوددهی مطلوب متوقف کند یا سرمایهگذاری سنگینی در حوزه سرویسهای اشتراکی انجام دهد. در آن مقطع، تصمیمگیران مایکروسافت به این نتیجه رسیدند که آینده دنیای بازیهای ویدئویی در استراتژی اشتراکی نهفته است و باید روی ایده Game Pass متمرکز شوند. آنها بر این باور بودند که با ارائه طرحهای انعطافپذیر برای اشتراک ماهیانه، میتوانند جامعه گستردهتری از گیمرها را جذب و میزان فروش و سوددهی را همزمان افزایش دهند. این تصمیم استراتژیک، بهنوعی سرنوشت ایکسباکس را نیز دستخوش تغییر کرد؛ چراکه هویت برند ایکسباکس به سمت سرویسی فراگیر متمایل شد که فراتر از یک کنسول اختصاصی به چشم میآمد.
در همین راستا، مایکروسافت برای تقویت جایگاه خود در بازار و جلب اعتماد کاربران، قدم بزرگی برداشت و استودیوهای مهمی را به زیرمجموعه خود اضافه کرد. نخستین گام بزرگ، خرید شرکت Bethesda Softworks بود که ناشر و سازنده عناوین مشهور و پرطرفداری مانند سری The Elder Scrolls، Fallout و Doom به شمار میرود. خرید بتسدا، اگرچه با استقبال بخشی از جامعه گیمرها روبهرو شد، اما تردیدهایی را نیز ایجاد کرد که آیا این اقدام، مسیر خلاقیت و تنوع در بازار را محدود خواهد کرد یا خیر. بااینهمه، مایکروسافت با نشان دادن تعهدش به انتشار عناوین روی پلتفرمهای مختلف، تا حدودی توانست بخشی از این نگرانیها را کاهش دهد. البته یک هدف پنهان مایکروسافت در تصاحب بتسدا، تقویت کتابخانه Game Pass بود؛ کتابخانهای که در حال حاضر شامل مجموعه گستردهای از ژانرها و سبکهای بازی میشود.
اما داستان همینجا خاتمه نیافت و مایکروسافت قدم بعدی را هم با قدرت برداشت: خریداری شرکت عظیم Activision Blizzard، که خالق مجموعههای نمادینی نظیر Call of Duty، World of Warcraft، Diablo و Overwatch است. این خرید، در صورت نهایی شدن و عبور از سد نهادهای نظارتی، میتواند دست مایکروسافت را برای توسعه سرویس Game Pass بسیار بازتر کند و به آنها اجازه دهد که آیپیهای محبوب و مهم صنعت بازی را مستقیماً در کتابخانه خود قرار دهند. بسیاری از تحلیلگران بر این باورند که این حرکت مایکروسافت ممکن است تأثیری عمیق بر بازار رقابتی بازی داشته باشد؛ چراکه در حال حاضر، سونی و نینتندو سرویسهای اشتراکی خود را با مدلهای متفاوتی ارائه میدهند و جذب انحصاری عناوین بزرگ نزد مایکروسافت، احتمالاً میتواند توازن قدرت بین غولهای صنعت گیم را جابهجا کند.
درحالیکه مایکروسافت امیدوار است که با این خریدها و سرمایهگذاریها، Game Pass را به یک پلتفرم اجتنابناپذیر برای گیمرها تبدیل کند، تحلیلگر یادشده اعتقاد دارد که «بدنه اصلی بازار» چندان از این رویکرد استقبال نخواهد کرد. او میگوید: «بسیاری از گیمرها نگران هستند که ادامه این روند، تنوع انتخاب را کاهش دهد و کاربران را به یک اکوسیستم خاص محدود کند. در آن صورت، بخش عمدهای از عناوین روز دنیا در انحصار یک سرویس قرار میگیرد و این وضعیت برای کسانی که مایل به پرداخت هزینه اشتراک ماهانه نیستند، ناامیدکننده خواهد بود.» افزون بر این، یکی دیگر از چالشهای بزرگ سرویسهای اشتراکی، زیرساخت اینترنت و دسترسی پایدار به محتواست؛ مسألهای که در برخی کشورها همچنان مانعی جدی برای تجربه روان و بدون مشکل بازیهای آنلاینی نظیر عناوین Game Pass به حساب میآید.
بااینحال، مدافعان Game Pass تأکید میکنند که این سرویس برای بسیاری از افرادی که به دنبال تنوع بالای عناوین با کمترین هزینه هستند، ایدهآل است. در این رویکرد، بهجای خرید تکتک بازیها، کاربر با یک هزینه ماهانه یا سالانه، دسترسی به صدها عنوان دارد. همچنین، مایکروسافت همواره تلاش کرده است با گسترش دسترسپذیری این سرویس روی پلتفرمهای مختلف ازجمله رایانههای شخصی، کنسولهای ایکسباکس و حتی برخی دستگاههای موبایل، موانع سختافزاری را نیز کمرنگ کند. به نظر میرسد همین تلاش برای دسترسی فراگیر است که امکان دارد در بلندمدت، نظر مثبت بخشی از جامعه گیمرها را به خود جلب کند و بازار را بهسوی یک مدل اشتراکی پایدار هدایت نماید.
در نهایت، باید دید سرمایهگذاری کلان مایکروسافت در Game Pass تا چه اندازه میتواند بر فرهنگ خرید و تجربه بازی در سطح جهانی تأثیر بگذارد. تحلیلگران موافق و مخالف، هر یک استدلالهای خاص خود را مطرح میکنند: گروهی معتقدند با تثبیت این مدل تجاری، مایکروسافت میتواند کنترل بیشتری بر بازار داشته باشد و با کاهش سود ناشران دیگر، رقابت را تضعیف کند. در مقابل، برخی از متخصصان نیز باور دارند که وجود یک اشتراک جامع که تنوع بالایی از بازیها را ارائه میدهد، میتواند به نفع مصرفکننده باشد و شکاف میان مخاطبان ثروتمند و قشر کمدرآمد را از بین ببرد. در هر صورت، سرنوشت Game Pass تا حد زیادی به سلایق و الگوهای رفتاری گیمرها گره خورده است و گذر زمان نشان خواهد داد که آیا این سرویس واقعاً خواهد توانست جایگاه دائمی در صنعت پررقابت بازی بیابد یا خیر.